Het is niet eerlijk om een stad te beoordelen op twee bezoekjes in tien jaar en dan nog korte bezoekjes van een weekend. Dat ligt aan de aantrekkingskracht van een stad, dat als je er graag bent, je er vaker komt. Brussel bood die eerste keer blijkbaar te weinig om snel terug te keren. De tweede keer beviel ietsje beter. Het hotel was oké, het eten goed (vooral bij Holy Smoke) maar de stad maakt een groezelige indruk. Dat komt wellicht door volkswijken als De Marollen en Sint Gillis, maar het chique Avenue Louise zette er weinig tegenover. Sint Gillis geldt nog als hip en upcoming, maar we zagen niemand die in dat plaatje zou passen. Op een terras daar met Jupiler-reclame had ik een Paarse Krokodil-ervaring door pilsjes op de tafels naast me te zien, daar naar te vragen, om dan te horen dat ze dat ze geen pils verkopen.
Wat wel beviel in Brussel? Tentoonstellingen, zoals die over Sovjetdesign in designmuseum ADAM en die van Private Choices. Die begint met een eclectische en vooral grote verzameling van collagekunst, waarin Buzz Lightyear regelmatig opduikt. Wij zijn al op de weg terug als een Duits echtpaar binnenloopt. Op de overvolle kunstwand ziet de man razendsnel een opgeprikte vlinder. Enthousiast wijst hij zijn vrouw op de tekens op de vleugels van de vlinder en legt uit dat dit de tekens waren van de Luftwaffe. Misschien had de vrouw geen zin, of was ze door Brussel afgeleid., maar ze leek het echt niet te weten. Dat verbaasde me. Duitsland zadelde generaties op met historisch schuldbesef en dan worden de uiterlijke kenmerken niet door iedereen herkend. Thuis zagen we nog een VPRO-documentaire over het Nieuwe Rechts en hoe het vanuit voormalig Oost-Duitsland als Identitäre Bewegung de politiek insijpelt. Een van de jongemannen sprak over een Vierde Rijk, op Duitse leest geschoeid, maar zei hij, dit had niets te maken met het verleden. En misschien is dat waar. En is het gewoon moeilijk om het verleden na ruim zeventig jaar nog steeds goed te zien. Gelukkig is die geschiedenis de kunst ingedrongen, dacht ik nog. En kunnen we ons verbazen over een vlinder.
Mark van der Schaaf 