Standbeelden zijn hardnekkige wezens, die – had ik het idee – zich na elke beeldenstorm toch weer wisten te vermenigvuldigen. Hoogstens kon een gemeentelijk welstandscomité nee zeggen, maar de standbeelden hadden genoeg dichters, muzikanten en lokale helden in hun gelederen om het gebeeldhouwde voortbestaan te garanderen.

In 2019 echter schreef het Friesch Dagblad dat Nederland tot aan de Tweede Wereldoorlog ‘een standbeeldloos land’ was. Het idee van een standbeeld in het straatbeeld ontstond pas in de 19de eeuw, met een opkomend nationaal gevoel dat in de publieke ruimte gevierd en beleefd moest worden. Het standbeeld werd de manier bij uitstek om daaraan uitdrukking te geven. Die tijden zijn al lang voorbij. Er woedt nu zelfs een nieuwe beeldenstorm.

Er zijn sinds de jaren zestig regelmatig beelden van hun sokkel gehaald. Omdat ze in verval raakten of – en vaker – omdat ze herinneren aan het koloniale verleden en dus omstreden zijn. Mensen roepen dat je daarmee de geschiedenis vervalst, maar historie verdwijnt niet met een standbeeld. Een plaquette met uitleg geldt nu als redelijk alternatief – X was held, is nu boef – wat in deze tijden met QR-codes en online best een idee is. De vraag is of dat genoeg is. Een beeld beheerst het straatbeeld; pas van dichtbij lees je zijn ware aard. Die dominantie verwijderen is wat mij betreft een prima optie.

Sowieso heb ik het moeilijk met standbeelden. Ik ontmoet ze geregeld en heb direct de wens om die ontmoeting op foto vast te leggen. Dan zet ik Roos ervoor als chaperonne of ze moet juist uit beeld en dan zoom ik in op een detail, met wat wolken erbij. Thuis merk ik steevast dat het toch weer is mislukt. Dan raas ik en gooi ik alle standbeeldfoto’s weg. Ik heb er nog één, van Arminius, bij Dettmold. Een beeld van Teutoons formaat, dat ik maar niet omver kon blazen.

Van geheel andere orde: mijn John Ashbery’s zijn binnen: Breezeway en A worldly country. Ook monumenten.