Bij de verkiezingen van het Woord van het Jaar (Blokkeerfries in 2018) zet ik dit jaar mijn geld op een vervoeging met schaamte, een woord dat de media graag gebruiken. Ik noteerde vliegschaamte (dat je toch een vakantievlucht boekt) en single-schaamte (dat je maar geen partner krijgt) en las dat je je niet meer hoeft te schamen voor liposuctie, borstcorrecties of andere cosmetische ingrepen, wat de kans op een woord als schaamlipcorrectieschaamte wel teniet doet.
Na decennia van zelfverrijking lijkt de maatschappij een moreel besef te zoeken, een norm om de samenleving weer bestuurbaar te maken. Denken dat je niet aan de norm voldoet, leidt tot schaamte. Maar wat de norm is? Ecologie? Zelfverwezenlijking? Kunnen we het in deze polariserende samenleving eens worden over één gemeenschappelijk principe en tegelijk wegblijven van het conservatieve normen- en waardendebat? Dat is bij uitstek een opgave voor de politiek!
Ik lees net dat het weinig scheelde of vliegschaamte was het woord van 2018. Dus dit zwakke betoog is al achterhaald voordat het is gedeeld. Moet ik dit nog wel posten? Leid ik aan postschaamte, of preciezer post-schaamte? (flauw hè).
Net naar de documentaire over de Koreaanse kunstenaar Do Ho Suh gekeken, wat me fascineerde. Hij had zijn New Yorkse appartement met papier beplakt, tot de kranen en deurknoppen aan toe, en de contouren zichtbaar gemaakt door er met een potlood over te wrijven. Zoals we vroeger een geldstuk op papier overtrokken. Wat je krijgt, is surreëel, alsof je in een striptekening rondloopt. Maar Suh doet meer, zoals zijde op zijn ouderlijk huis vastmaken, weer loshalen en met de contouren (in elk detail) een zelfstandig beeld maken. Zijn werk is nog te zien in Museum Voorlinden.
De komende weken wordt het druk. Alle eindredacteuren en coördinatoren zijn op een welverdiende vakantie, waardoor hun taken zijn verdeeld over vier senioren, onder wie ik. Ik denk niet dat ik veel aan schrijven toekom, maar heb nog altijd dit blogje. Nog zes weken en dan mag ik zelf weg. Over de dwangneurose gesproken die vakantie is … we willen volgend jaar toch naar Japan. Eerst Osaka en dan?
Mark van der Schaaf 